De grot
In de tijd van Bernadette lag de Grot in een verlaten landschap. De steile hellingen waren met bomen en struiken begroeid. Het terrein was drassig en bezaaid met rotsblokken. Vlak voor de Grot mondde een klein stroompje, het 'Canal du Moulin' in de Gave uit. Grot en naaste omgeving heetten in het dialect van de streek “Massabielle” of vertaald “Oude rotspartij”.
Bernadette heeft de verschijningen gezien in de nis rechts boven, waar nu het beeld staat van Maria. Bernadette heeft zelf dit beeld gezien, het was volgens haar beschrijvingen gemaakt, maar beantwoordde niet aan haar verwachtingen. Het werd geplaatst in 1864, later werd het onderschrift aangebracht: “Ik ben de Onbevlekte Ontvangenis”, in het dialect van de streek. Rond het hoofd van Maria staat het in het Frans.
Links achter in de Grot kan je de bron zien (9de verschijning) nu geeft die bron meer dan 100.000 liter per dag. Het bevat geen enkele geneeskundige kracht. In de Grot staat een nieuw altaar, in 1958 geschonken door de burgemeester van Lourdes. De eerste mis werd opgedragen in 1866 door Mgr. Laurence, Bernadette was er toen ook bij. Meer naar voren staat een “boom van kaarsen”, het was daar dat Bernadette de kaars neerzette toen Maria haar naam zei. Links voor de Grot ligt een gedenksteen, dit is de plaats waar Bernadette tijdens de verschijningen steeds neerknielde.
De Crypte
Langs een lange gang, bereik je de Crypte, die ligt boven de Grot. Ze is het eerst gebouwd en was klaar in mei 1866, acht jaar na de verschijningen. Bernadette was erbij bij de eerste H.Mis. In 1972 werd de Crypte opnieuw ingericht als een plaats van “gedurige aanbidding”. Een kleine gemeenschap van zusters te Lourdes staat in voor het voortdurend gebed voor het H. Sacrament.
De basiliek van de Onbevlekte Ontvangenis
Deze kerk werd gebouwd om te voldoen aan het verzoek dat Bernadette na de dertiende verschijning aan de pastoor overbracht: “Ik wil dat hier een kapel gebouwd wordt”. De vader van Bernadette werkte aan de bouw van deze kerk mee. In 1873 werd ze geconsacreerd. Eigenaardig is dat het altaar naar het westen gericht staat, men wilde het altaar immers juist boven de nis van de Grot plaatsen. Ze is gebouwd in neogotische stijl, is 51 meter lang, 21 meter breed en de toren is 74 meter hoog.
De Rozenkransbasiliek
Bemerk het beeldenreliëf boven de ingangsdeuren: het stelt de Heilige Maagd voor terwijl ze de rozenkrans overhandigt aan St.-Dominicus. Deze kerk werd gedeeltelijk uitgehouwen in de rots van Massabielle. Ze werd in Romaans-Byzantijnse stijl gebouwd en bezit prachtige mozaïektaferelen. Ze is de laatst gebouwde kerk en was af in 1889. Ze is 48 meter lang en 52 meter breed, de koepel heeft een diameter van 22 meter.
De Gekroonde Onze-Lieve-Vrouw op het Rozenkransplein
Gekroond in 1876. De rozenkrans die O.L.Vrouw draagt telt zes tientjes (anders vijf), in die tijd was dit normaal. Zo een rozenkrans van Bernadette hangt in het cachot. Op deze plaats stond een tent voor de opvang van de daklozen en armen. Na een overstroming is deze ingestort. Nu kunnen deze personen terecht in het Cité Secours.
Het Rozenkransplein
Rondom het plein dat ca. 100.000 mensen kan ontvangen staan platanen, de ideale schuilplaats voor zieken tijdens de Sacramentsprocessie. De hellende wegen zijn als open armen die uitnodigen naar de kerk waar Jezus centraal staat.
De ondergrondse Basiliek Pius X
Links van de Esplanade ziet men het langgerekte dak van de Basiliek Pius X boven de grond uitsteken. Deze kerk werd in 1958 voltooid. Achttien maanden heeft men eraan gewerkt. Niet iedereen was toen blij met deze moderne en koude kerk. Vooral bij pontificale missen met concelebratie van tientallen of honderden priesters, komt de basiliek goed tot haar recht. En als het weer te slecht is voor openluchtplechtigheden als de Sacramentsprocessie, worden deze in de basiliek gevierd. Ze is 201 meter lang, 81 meter breed, heeft een oppervlakte van 12.000 m2 en biedt plaats aan 20 tot 30.000 mensen. Binnen heeft zij de vorm van een amandel, gemaakt uit spanbeton, zonder tussensteunen. Het dak weegt 18.000 ton en daar ligt 20 centimeter aarde bovenop.
De Esplanade
Deze boulevard naar de kerken is in totaal 130 meter lang. Vooraan staat een Bretoense Calvarie, een geschenk van vier bisdommen uit Bretagne. De Bretoense Calvariegroep te Lourdes is 12 meter hoog en het werk van de beeldhouwer Hernot (1900). Het kruis is gekapt uit graniet van Finistère. De andere beelden stellen Maria voor, Johannes, Maria Magdalena en Longinus, de soldaat die Jezus’ zijde doorboorde. Tot hier komen elke dag bij mooi weer de Sacramentsprocessie en de Kaarskensprocessie. De vroegere Esplanade ligt nu onder de huidige. Het zand, dat uitgegraven werd voor de bouw van de ondergrondse basiliek heeft men over het oude deel gestrooid. De nieuwe weg ligt dus bovenop de oude Esplanade. Het niveauverschil ziet men duidelijk aan de Calvariegroep.