Pantheon
Het Pantheon werd bij de eerste bouw opgetrokken voor de verering van de goden ca 30 v.C. Een brand noodzaakte om het gebouw opnieuw op te richten, voltooiing volgde in 125 n.C. Het zou nog meermaals gerestaureerd worden. Het is wel degelijk een katholieke kerk.
In de 17de eeuw werd het bronzen dak weggehaald van het portiek (gedragen door 16 granieten zuilen) om het beroemde baldakijn te maken boven het hoofdaltaar van de St.-Pietersbasiliek boven het graf van Petrus. Zowel de diameter als hoogte bedraagt 43,4 meter. De opening in het midden laat lucht en licht binnen en meet bijna 9 meter. De dikte van de muren bedraagt iets meer dan 6 meter.
In de zeven nissen rondom zijn kapellen ingericht met de stoffelijke overschotten van voorname personen (schilders Raphaël, Perin del Vaga Baldassarre Peruzzi, de kardinaal Ercole Consalvi). Het graf van koning Umbero I van Savoie (+1900) ligt tegenover de graftombe van de eerste koning van Italië Vittorio Emanuel II. De bekendste persoon die hier begraven ligt is de vermaarde schilder Rafaël, die al op 37-jarige leeftijd stierf (1520).
Gratis te bezoeken tussen 9.00-19u30.
Mis niets en download nu een audioguide die je offline kan gebruiken op je smartphone.
Basiliek Clemente
De basiliek is gewijd aan de Heilige Clemens, derde bisschop van Rome. Je ziet het niet meteen, maar hier staan drie kerken boven elkaar. Enkel als je de opgravingen bezoekt, krijg je er een beter beeld van. De gevel ziet er nogal gewoon uit en is geconstrueerd in de 18de eeuw. De oudste delen van de bovenkerk dateren uit de 12de eeuw. Een mozaïek (12de eeuw) in de apsis toont het Kruis, heiligen, de twaalf apostelen, maar ook heidenen, symbolen, de levensboom, dieren en planten. Meteen rechts bij het binnenkomen bevindt zich de Capella San Catherina waar een aantal 15de-eeuwse fresco’s te zien zijn over Catharina van Alexandrië (Masolino en Masaccio). De beide preekstoelen zijn in marmer. Ook de vloer waarop je loopt is uit marmer met prachtige motieven.
In de rechterhoek kan je via een trap naar een kerk uit de 4de eeuw die opgesmukt werd met fresco’ s uit verschillende tijdsperiodes met afbeeldingen van Christus, paus Clemens. Je kan nog lager naar de benedenkerk naar het heiligdom van een Persische god Mithras (2de eeuw). Er is vrije toegang, enkel indien je in de sacristie wil en aansluitend de lager gelegen kerken wil bezoeken is er een betalende toegang.
San Giovanni in Laterano
Het eerste wat opvalt is dat de gevel gelijke trekjes heeft met de St.-Pietersbasiliek. Niet toevallig. De paus is ook de bisschop van Rome en zodoende heeft hij zijn bestuurlijke zetel in deze bisschopskerk San Giovanni in Laterno. Tot de 14de eeuw bevond de pauselijke residentie zich in het aanpalende Palazzo Laterano op het nu tegenwoordige Piazza Giovanni Paolo II. Pas daarna verhuisde die naar het Vaticaan, waar de paus nu ook als hoofd van de rooms-katholieke kerk zijn bureau heeft.
De huidige versie in barokstijl (er stonden er hier al meerdere doch zij overleefden natuurrampen of branden niet) kwam er in schuifjes en nog tot in de 19de eeuw werd er gerenoveerd en uitgebreid. De heiligenbeelden op de balustrade zijn bijna 7 meter hoog.
Ga de loggia in en bemerk de immense bronzen deur. Binnen pakt het barokke plafond meteen je aandacht, alsook de diepte (130 meter lang). Onder de baldakijn bevindt zich de tombe van Martinus V, paus halfweg de 15de eeuw. Geld ligt zomaar uitgespreid op het graf, een nog steeds vroom gebruik blijkbaar bij de Romeinen. Waar moet je zeker oog voor hebben? Het ciborium boven het hoofdaltaar dat de hoofden van de apostelen Petrus en Paulus bevat, het vergulde Laatste Avondmaal in een kapel (linkerhoek). Het koorgestoelte, achteraan de pauselijke zetel met marmer en mozaïekwerk, de mozaïeken, de impressionante standbeelden van apostelen. Er is zowaar een toilet in deze kerk. Laterno in de naam verwijst naar de familienaam Laterno. De eerste kerk werd namelijk gebouwd op een domein dat toebehoorde aan de familie Laterno. Vrije toegang, alle dagen tussen 7.00 en 18u30.
Baptisterum San Giovanni
Op de hoek van het plein zie je een achthoekig gebouw, het is het baptisterum of doopkerk. Gratis te bezoeken. De originele doopkerk stamt uit de periode van keizer Constantijn, 4e eeuw. Je ziet er fresco’s uit de 5de en 7de eeuw. In één van de zijkapellen kan je gaan kijken naar een schitterend houten plafond.
Openingsuren: zomer 7-12 en 15.30-18.30, winter 9-13 16-18u.
Santo Stefano Rondo
Vanaf de binnenkomst word je al ’n beetje overdonderd. Het is inderdaad een rond gebouw (rotonde) waarvan de bovenverdieping gedragen wordt door 22 ionische zuilen, oorspronkelijk uit de 5de eeuw. De diameter bedraagt 40 meter. De kerk is gewijd aan martelaar Stefano. Rondom zijn fresco’s geschilderd. Ze dateren uit de 16de eeuw. Vind je ook niet dat ze wat angstaanjagend zijn? Het zijn uitbeeldingen van folteringen, moorden, … Ook vele Romeinse kinderen zijn hier al geweest. Het was de gewoonte om op tweede kerstdag (feest H. Stefanus) de (stoute) kinderen van Rome te confronteren met deze fresco’s om hen bang te maken en de schrik van hun leven te bezorgen in de hoop dat ze wat braver zouden worden nadien.
Gratis. Elke dag open, 10.00-13.00 u en 14u30-17u30.
Basiliek Santi Giovanni e Paolo
Wat je nu ziet dateert uit de 12de eeuw. De mooie klokkentoren met zes verdiepingen is van een eeuw later. De kerk is gewijd aan de martelaren Johannes en Paulus. Je komt er via een binnenpleintje en een voorhal. Het interieur is grotendeels 18de eeuws. Let eens op het aantal lusters. Ook de zijkapel San Paolo della Croce verdient je aandacht
Behalve dinsdag en woensdag, dagelijks geopend tussen 10.00-13.00u en 15.00-18.00 u.
In de hoek onder de klokkentoren kan je naar een uitgegraven Romeins huis gaan kijken.
Santa Maria in Cosmedin
Naast de Santa Maria in Cosmedin op het Piazza della Bocca della Verità staat bijna altijd een rij aan te schuiven in de voorhal om tot bij de Bocca della Verita te komen. En dan vergeten ze om de kerk even binnen te stappen. Ten onrechte. Deze middeleeuwse kerk bevat veel marmer: de vloer, de twee(!) preekstoelen, het koorhekken. Enkel daarom is de kerk al een bezoekje waard. Een zicht op de zeven verdiepingen tellende campanile krijg je straks als je de baan bent overgestoken.
Gratis toegang. Van 9u30 tot 17u50. Op zondag om 10u30 wegens H. mis geen bezoek.
Bocca della Verità
Aan de linkerzijde van de voorhal kijkt de zeegod Oceanus je strak in het aangezicht. Het stenen beeld kwam er om te bewijzen dat je de waarheid spreekt. Je moet je hand letterlijk in de mond steken. Kan je de hand er ongeschonden uithalen, dan ben je een eerlijk persoon. Blijft je hand erin steken of krijg je het terug met enkele vingers minder, dan ben je een leugenaar. Vooral vrouwen en mannen verdacht van overspel beticht, krijgen het hier benauwd, zo wordt gezegd. Aan de aanschuivende rij te zien lijkt het of velen twijfelen aan zichzelf.
Santa Cecilia in Trastevere
Aan deze kerk is een legende verbonden. De H. Cecilia was in 230 ter dood veroordeeld wegens haar geloofsovertuiging. Ze moest de verstikkingsdood ondergaan in kokend water máár dat mislukte. Een onthoofding lukte al evenmin. Ze overleefde ook nog eens een ‘bewerking’ met de bijl. Daarna zweefde ze nog 3 dagen tussen leven en dood, zou nog heidenen bekeren en blies toen uiteindelijk toch haar laatste adem uit. In 1599 werd haar graf opengelegd, … het lichaam verkeerde nog in een vrij goede staat.
Voor het altaar onder een baldakijn met marmeren zuilen ligt de H. Cecilia, een marmeren beeld van Stefano Maderno gemaakt in 1600. Als model voor het beeld zou het levenloze lichaam van een jong meisje hebben gediend dat in 1599 werd aangetroffen in een graf,… volgens een legende inderdaad het lichaam van Cecilia.
In de apsis een mooie mozaïek. Vrije toegang. Van 9u30-12u30 en van 16.00 u - 18u30.
Chiesa Santa Maria del Popolo
Het Piazza is ook vernoemd naar de Santa Maria del Popolo. De kerk bevindt zich rechts van de Porta del Popolo. Zeker eens binnengaan. Je komt niet rechtstreeks in de kerk maar eerst in een gang. Aan deze kerk, die één van de oudste kerken van de stad is, want uit 1099, is een mooi verhaal verbonden. Het gebedshuis zou gebouwd zijn op het graf van keizer Nero, een heiden! Paus Paschalis zou echter voor de bouw zijn beenderen in de Tiber hebben laten gooien.
Het koor bevat fresco’s van Pinturicchio. De kerk heeft een paar zijkapellen, links de Cerasi kapel met schilderijen van Caravaggio en Innocenzo Tacconi. De kapel van de fortuinlijke Chigi familie is gebouwd begin 16de eeuw naar een ontwerp van Bernini en bevat werk van Gian Lorenzo. Nog meer prachtige kunst uit de renaissance en barok is te zien in de Capella della Rovere. De kapel gewijd aan kardinaal Cybo is van de hand van Carlo Fontana. Het plafond is versierd met fresco’s van Pinturicchio.
Chiesa Gesú
Het was de eerste jezuïetenkerk in Rome, halfweg de 16de eeuw gebouwd. Het interieur toont een mix van barok en renaissance. Veel marmer, verguldsels, fresco’s (fresco’s van Baciccia op het plafond).
De Capella di Sant Ignazio (links) getuigt van een oogverblindende rijkdom. Boven een altaar het zilveren beeld van de heilige Ignatius Loyola (stichter orde jezuïeten, een orde die in 1540 werd goedgekeurd door de paus Paulus III). Ignatius Loyola ligt hier begraven (stierf in 1556). Het grafmonument is gemaakt eind 17de eeuw. Het is een waar festijn voor de ogen. Je kan er nog meer altaren en epitafen gewijd aan heiligen van de orde zien.
Sant Ignazio Chiesa
Een andere jezuïetenkerk in Rome, toegewijd aan de stichter van de orde, Ignatius. Ze werd opgetrokken tussen 1626 en 1685. De prachtige fresco’s op het plafond zijn van Andrea Pozzo. Zij stellen de intrede in het paradijs voor van de heilige Sint Ignatius. De kerk is bijzonder rijk gedecoreerd, zeker ook de vele zijkapellen. Veel graftombes ook zelfs van in de 20ste eeuw overleden en nog recenter overleden jezuïeten. Hier vind je ondermeer het graf van de Belgische jezuïet Johannes Berchmans uit Diest (+ 1621).
Om naar het plafond te turen kan je gebruik maken van een simpele maar ingenieuze truuk. Gebruik de spiegel die centraal staat opgesteld.
Vrije toegang. 7u30-12u30 en 15.00 – 19u00.
Santa Maria sopra Minerva
Deze gotische kerk uit oorspronkelijk de 13de eeuw is herbouwd tussen de 15de en 17de eeuw. Ze is toegewijd aan de order van Domenicanen. Ze heeft wat trekjes van de Santa Maria Novella in Firenze, geen toeval want het waren dezelfde monniken die de plannen tekenden van beide kerken.
Het is eerder een wat donkere kerk met waardevolle bezienswaardigheden. De marmeren sarcofaag in het hoogaltaar bevat de stoffelijke resten van de Heilige Catharina van Siena (+1380), in Siena geboren maar in Rome gestorven. Haar hoofd is bewaard in een reliekschrijn in de San Domenico kerk in Siena.
Schilder en domenicaan Fra Angelico (+1455) ligt er begraven. Hij verbleef tot aan zijn dood in het naastgelegen klooster.
Er zijn in deze kerk nog meer grafkapellen van pausen uit de 16de en 17de eeuw in de talrijke kapellen (Capranica, Aldobrandini,…). Ga zeker naar de Cappella Carafa, het familiegraf Carafa, dat fresco’s bevat van Filippino Lippi. Tip: indien je de kapellen in al hun glorie wil bewonderen, moet je flink wat 50 centiemenmuntjes bijhebben. Dan pas lichten de kapellen op.
Kijk ook zeker eens omhoog naar de blauwe sterrenhemel.
Het marmeren beeld van Michelangelo ‘Verrezen Christus met het Kruis’ bevindt zich links van het hoogaltaar. De glas-in-lood ramen zijn niet groot, maar wel heel erg mooi. Achteraan de kerk vonden wij een bord met daarop een gedetailleerd overzicht van wat je waar vindt. Vrije toegang, open van 7.00 tot 19.00 u, op feestdagen vanaf 8.00 u.
Voor de kerk op het op het plein staat een obelisk die door een olifant wordt gedragen. De obelisk werd meegebracht uit Isis in 1667. Bernini ontwierp het olifantje en het was zijn idee om op de rug van het dier de obelisk te plaatsen.
Chiesa del Sacro Cuore del Suffragio
Net voor je de Ponte Cavour bereikt, zie je aan je linkerzijde het fraaie Chiesa del Sacro Cuore del Suffragio, in een neogotische stijl uit (1917). Met een beetje verbeelding herken je er de Dom van Milaan in, in een miniversie dan. Het loont beslist de moeite om het kerkje in detail te gaan bezichtigen.