Dat is ook de reden dat er zowel kenmerken van de gotiek als de renaissance stijl in terug te vinden is. Bronzen deuren met sculpturen (afbeeldingen uit het Oude Testament) sieren drie toegangen. De koepel is bijna even zo groot als die van de Sint-Pietersbasiliek van Rome. Heel uniek is dat de basiliek als het ware omarmd is door een fort. Het bovenste gedeelte bevat een rondgang met consoles, de Camminamenti di Ronda. Je kan er op rondwandelen. Dit fort diende effectief om de basiliek te beschermen. De vele kostbare stukken trokken immers behalve pelgrims ook dieven aan.
Meest opvallende bezienswaardigheden binnen zijn de sacristie Johannes en die van Marcus (er zijn er vier in totaal), de 9 kapelletjes, maar zeker de Santa Casa (16de eeuw). Je vindt het onder de koepel. Het mastodont marmeren omhulsel biedt bescherming aan het échte ‘Huis’. Er is het vreemde verhaal over het huisje van Maria dat door fladderende engelen helemaal vanuit Nazareth door de lucht naar Loreto is gebracht. Het lijkt wel een groot reliekschrijn. Er zijn ‘slechts’ drie muren, de achterzijde wordt gevormd door het altaar met daarin het beeld van de Zwarte Madonna.
Het Piazza della Madonna ligt voor de basiliek met het Apostolische paleis, waarin nu een pinacotheek huist. De toren is bijna 85 meter hoog en bevat een beiaard. De fonteinen Maggiore getuigen van mooie barok (1614).
Nog meer Loreto
Verschillende heiligdommen in de wereld zijn gewijd aan de Madonna van Loreto: Notre-Dame-de-Lorette in Parijs, het klooster van Loreto in Praag (met zelfs kopie van de Santa Casa), Santa Maria di Loreto kerk in Rome, Santa Maria di Loreto in Lugano (Zwitserland) e.a.