Werfkelders langs de grachten van Utrecht

Werfkelders, wat zijn dat?

Langs de grachten van Utrecht zijn er nog zo'n 732 'Werfkelders'. Dat is uniek en zie je nergens elders in de wereld. Om dit te verklaren moeten we even een paar eeuwen terug in de tijd. Vroeger stroomde hier de Rijn en regelmatig waren er overstromingen. In 1122 werd de loop van de Rijn verlegd en daardoor zakte het water 4 meter in Utrecht. Om het risico van overstromingen tot nul terug te brengen werden er sluizen gebouwd in de 13de eeuw. Er werden kades aangelegd op waterniveau en er werden tunnels gegraven vanop die kade tot in de kelders van de huizen ernaast. Dit maakte het lossen van de schepen eenvoudiger. Voordien moesten ze eerst alle goederen 4 meter naar omhoog hijsen en dan veelal in de kelders stockeren. Sommige van deze gangen, die in de loop der jaren breder en breder werden gemaakt, zijn 30 meter diep. In bijna alle gevallen vormen deze 'werfkelders' geen verbinding meer met de huizen en zijn ze verkocht aan vooral horecauitbaters. Zoek niets achter de naam 'werf', het heeft niets te maken met de betekenis van 'werven'. Tot bij de Tweede Wereldoorlog stonden die kades vol met koterijen. In de jaren '50 werden ze allemaal verplicht afgebroken en werden de kades en de voorgevel van de werven onteigend. Die zijn nu allemaal eigendom van de stad Utrecht zodanig dat ze kunnen waken over dit erfgoed.