De Borders
Het meest zuidelijke en zuidoostelijke deel van de Lowlands, aan de grens met Engeland, is gekend als de “Borders”. Daar vind je drie belangrijke abdijruïnes, deze van Melrose, Jedburgh en Dryburgh, maar ook nog die van Kelso en niet te vergeten de rivier Tweed, die over een afstand van 156 km door de overwegend groene “Borders” stroomt en dat levert heerlijke landschappen op. Neem er alle tijd voor! Het zuidwesten van Schotland is vooral gekend als het land van Robert Burns, de grote romantische dichter, noem het gerust “Burns Country”.
Het meest mythische van de kloosterruïnes is dat van Melrose, alleen al omwille de plaats van afkomst van de monniken (Iona, waarover later meer), maar ook en vooral omdat men gelooft dat hier het hart begraven ligt van de legendarische Robert the Bruce. Het klooster werd gesticht in de 7de eeuw, maar wat je vandaag ziet zijn de restanten zoals die er sinds de 15de eeuw bij liggen, behoudens dan de herstellingen die Walter Scott liet uitvoeren in de 19de eeuw. Niet ver van hier en op de oever van de Tweed staat het schitterende “Abbotsford House” waar de befaamde auteur de laatste twintig jaar van zijn leven doorbracht.
De abdij van Jedburgh werd in 1138 gesticht door Franse monniken. Omwille van zijn ligging, op slechts 10 mijl van de grens met Engeland lag het bijna voor de hand dat de abdij regelmatig met de vijanden uit het zuiden te maken kreeg. In de 16de eeuw brachten de Engelsen de abdij een zware slag toe waarvan ze zich niet meer helemaal herstelde. Vandaag is het kerkgebouw het meest authentieke gedeelte. Ook de abdij van Dryburgh werd in de 12de eeuw gesticht, weliswaar door premonstratenzers. Ook hier sloeg de verwoesting toe in de 16de eeuw; alleen een aantal muren staan nog overeind.
Vandaag trekt de abdij nog veel bezoekers omdat hier Walter Scott rust. Voor wie nog meer abdijruïnes wil is er nog die van Kelso, eveneens gebouwd in de 12de eeuw en later herhaaldelijk verwoest door de Engelsen. Peebles is zowat de hoofdstad van de regio, behalve nog een abdij kan je hier ook enkele oude kerken bewonderen en een kasteel. Je kunt genieten van de sfeer van een aangenaam stadje. Een drankje in de Crook Inn hoort tot de geplogenheden; hier sleten Robert Burns en Walter Scott vele uren …
Zuidwesten: Robert Burns als hoofdpersonage
Het zuidwestelijke deel van de Lowlands omvat de regio’s Dumfries, Galloway en Ayrshire. Het leven van Robert Burns is een uitstekende leidraad voor een bezoek aan een streek die niet zodanig veel toeristen trekt maar toch tal van prachtige landschappen te bieden heeft, met veel mogelijkheden voor wandelen, fietsen, golfen of gewoon genieten. Hij zag het levenslicht in 1759 in Alloway (nabij Ayr). Zijn geboortehuis, bekend als “Burns Cottage”, werd ingericht als museum. Recent werd de omgeving van zijn geboortehuis ingericht als “Burns National Heritage Park”, waarmee aangegeven is dat de Schotten ook vandaag nog brood zien in hun grote dichter. De uitgelezen dag voor een bezoek is 25 januari, dan wordt immers zijn geboorte herdacht.
Zijn sterfhuis in Dumfries is eveneens een museum: “Burns House”. Een bezoek aan zijn stamkroeg hier, de “Globe Inn”, is vaste prik voor Burns-liefhebbers. Een eind buiten Dumfries liggen de “Brow Well” kuurbaden (met ijskoud water), die Burns het leven kostten. Noordelijk van deze stad staat “Ellisland Farm”, waar Burns drie jaar woonde. Ook hier kan je een aantal Burns-items bekijken. De zuidwestelijke Lowlands hebben nog meer te bieden dan Burns natuurlijk, maar een reis in zijn voetsporen brengt je alvast voorbij een aantal van de mooiste hoekjes ervan.