Theatro Arriaga
We starten onze wandeling door de Casco Viejo bij het Theatro Arriaga. Het werd gebouwd in 1890 en vernoemd naar een beloftevolle Spaans Baskisch componist, Juan Crisóstomo de Arriaga, die stierf in 1826 op 20-jarige leeftijd. Hij is ook wel de Spaanse Mozart genoemd omdat het ook een wonderkind was.
De overstroming van 1983 heeft in de oude stad veel schade berokkend. Dat was ook het geval voor het theater die daarna grondig werd gerestaureerd. Ook de bibliotheek bleef 5 jaar gesloten voor herstellingen.
Neem de straat recht tegenover het theater (Bidebarrieta Kalea), genoemd naar de centrale bibliotheek die je direct aan je rechterhand ziet: Bidebarrieta Liburutegia Zentrala. Het werd gebouwd in dezelfde periode als het theater, in 1890, de bouwstijl is eclecticisme. De architect is van Bilbao: Severino de Achúcarro. Wandel nu verder rechtdoor.
Als je de kathedraal begint te zien, dan zie je bij een kruispunt, aan je rechterhand de Hondenfontein (Fuente del Perro). Het is een fontein van ca. 200 jaar oud waarbij de ontwerpers het zoveel als mogelijk een Egyptische look wilden geven. De waterspuwers zijn leeuwenkoppen in Egyptische stijl. Maar de inwoners zagen er meer de kop in van een hond en noemden het daarom de 'Hondenfontein'. Het is dus gebruikt om de bevolking te voorzien van water en het werkt nog altijd, duw op de knop boven het kopje. We raden af om van dit water te drinken, het is geen drinkwater.
Kathedraal van Santiago
Centraal in de oude stad staat de kathedraal van Santiago. Ze dateert uit de 14e eeuw, maar onderging nogal wat verbouwingen, de belangrijkste in de 17e eeuw (hoofdportaal). Een bezoek aan de kathedraal is betalend (één ticket dat ook geldig is voor de bijzondere kerk San Anton). De kathedraal is een van de vertrekplaatsen naar Santiago de Compostela en ligt op de pelgrimsroute. Ze is pas in 1950 kathedraal geworden.
Tijdens je bezoek mag je zeker de sacristie niet overslaan en vergeet ook niet naar het plafond te kijken. Eigenlijk is dit het mooiste deel van de kathedraal. Als het mogelijk is kan je de pandgang van het klooster bezoeken (onder voorbehoud). Er zijn heel veel zijkapellen in de kerk, waaronder eentje van de Zwarte Madonna van Montserrat. Sommige zijn rijkelijk versierd. Meer informatie over de kathedraal op http://catedralbilbao.com/public-visit/
Als je uit de kathedraal komt ga je naar links in de Arategizar kalea. Op het einde van de straat zie je links de toegang tot de overdekte markt. Wil je een snelle glimp opvangen van de marktplaats neem dan de kleine roltrap naar boven. Wandel tot op het einde en ga daar terug naar buiten. Dan ben je direct bij de kerk San Anton. Kies je voor een uitgebreider bezoek vergeet dan niet dat er meer dan één verdiep is.
Mercado de la Ribera
De markthal bestaat uit verschillende verdiepingen en werd gebouwd in 1929. Het zou de grootste overdekte markt van Spanje zijn, als je de locals mag geloven zelfs van Europa. Ik vermoed dat er nog wel grotere zijn in Spanje. Na het Guggenheim is het in elk geval het meest bezochte gebouw van Bilbao. Net zoals vele andere gebouwen is ook dit een architecturaal pareltje.
De inwoners van Bilbao komen hier voor verse producten: fruit, groenten, vis, vlees, kaas … al die geuren samen kunnen tot bizarre combinaties leiden. Sinds een paar jaar is er hier nu ook een gastronomisch gedeelte, de Gastroplaza. Meer dan tien gespecialiseerde standen met lekker eten, soms Baskisch dan weer internationaal. Ideaal om te lunchen en van verschillende standen wat lekkernijen te proeven. La Ribera Gastroplaza is elke dag geopend. Meer info op https://laribera.eus/
Kerk San Anton
Deze kerk moet je bezocht hebben. De inkom is betalend en geeft ook toegang tot de kathedraal. Dat deze kerk belangrijk is kan je zien aan het stadswapen van Bilbao, zowel deze kerk als de achterliggende brug staan erop. Dus niet de kathedraal. Hier is Bilbao ontstaan, dat is duidelijk. De kerk zou 12de eeuws zijn maar dat is niet zeker. Opvallend is dat de vorm van de kerk bijna een vierkant is. Daardoor krijg je wel een bijzondere indeling en is een van de redenen waarom je het interieur moet gezien hebben. Als binnenkomt dan vraag je zich wellicht eerst af waar het altaar staat, wel links van jou. Daar bij het grote kunstwerk dat bestaat uit verschillende oude schilderijen die origineel niet bij elkaar hoorden. En rechts van jou zie je een prachtige zijkapel. Eigenlijk zijn het twee kapellen die tot één zijn herleid, daarin staat het Heilig Sacrament.
De kerk is gelegen aan de mooiste brug van de Casco Viejo, de Puente San Anton. Ze ziet er oud uit maar dat is ze niet, amper honderd jaar. Op deze plaats lag wel reeds een brug in de 14de eeuw, dus niet zo lang na de bouw van de kerk.
Siete Calles
Via een van de oudste straten gaat het nu naar twee bijzondere pleinen. De Siete Calles of de Zeven Straten. Het zijn straten die teruggaan tot de 19de eeuw maar het uitzicht hebben van de middeleeuwen. Ook hier heeft de overstroming van 1983 lelijk huis gehouden, maar alles werd keurig gerestaureerd om die sfeer te behouden. We stappen in de Calle Somera. Dat is de eerste van de drie oude straten, de andere zijn Artekale en Tenderia). Je bent al door een een straat van de Siete Calles gestapt toen je van de kathedraal naar de overdekte markt wandelde, maar die is niet zo oud als de Somera.
Als je de kerk San Anton verlaat is het niet de straat voor jou maar wel even naar links stappen en dan de volgende nemen: Calle Somera. Op het einde van die straat maakt die een bocht en dan kom je op een pleintje met achter je nu de drie oudste straten naast elkaar. Ga verder rechtdoor en je komt op de Plaza Unamuno, maar eerst kom je langs het Baskisch museum.
Museo Vasco of Euskal Museoa (Baskisch Museum)
Het is een museum dat de geschiedenis vertelt van het Spaans Baskenland. Het museum omschrijft zichzelf als archeologisch, etnografisch en historisch. Zo probeert het je een volledige kijk te geven in de cultuur van de Basken. Het is gevestigd in een oud jezuïetencollege en dat zal je duidelijk merken bij je bezoek. Doch enige kennis van het Baskisch en het Baskenland is noodzakelijk om van een bezoek ten volle te kunnen genieten. Of vraag een gegidst bezoek aan.
Meer informatie op: https://www.euskal-museoa.eus/
Plaza Unamuno
Het eerste wat je wellicht zal opvallen is de Mallona-trap. Als de zon bakt dan heb je wellicht geen zin om al die trappen naar boven te nemen. Wees gerust, dat vragen we niet, de wandelroute brengt je niet naar boven. De trap Mallona telt 351 treden en als je boven bent kom je bij de basiliek van Begoña. Eigenlijk droeg deze trapstraat de naam 'Calzados de Begoña' maar de bevolking noemt haar Mallona. Het maakte deel uit van een bedevaart naar de basiliek van Begoña die belangrijk was want die staat ook op het grote glasraam in het treinstation. Als je de trap naar boven neemt zal je nog de toegang zien tot een begraafplaats dat begin vorige eeuw werd gesloten.
Wil je geen trappen doen en toch naar de basiliek gaan? Dan is er een lift, die kan je vinden in het metrostation Casco Viejo.
Het plein heeft de naam gekregen van een bekende Spaanse filosoof, Don Miguel de Unamuno. Hij was ook schrijver, dichter, essayist ... en omstreden. Hij is gestorven in 1936 en had in de periode daarvoor toch wel enige invloed in Spanje. Hij is geboren in Baskenland, ging hier in Bilbao naar de middelbare school en studeerde verder aan de universiteit in Madrid. Hij werd er rector en begon zich ook wel met de politiek te moeien zodanig zelfs dat hij door de dictator Primo de Rivera in 1924 verbannen werd naar de Canarische Eilanden. Hij wist er te vluchten naar Frankrijk en kon na de val van de dictator terugkeren. Hij werd rector aan de universiteit van Salamanca in 1931. Maar ook die andere dictator die aan de macht kwam, Franco, was hij niet genegen. Hij werd onder huisarrest geplaatst en stierf een paar maanden later.
Vanaf dit plein kan je nog naar twee andere musea. Naast de trappen van Mallona ligt het Archeologisch museum, even de zijstraat rechts nemen en je komt bij het museum van de Semana Santa.
Museo de Arquelogica (Archeologisch museum)
Aan de hand van archeologische vondsten proberen ze een beeld te schetsen van het leven van de prehistorie tot vorige eeuw in Baskenland.
Museo de Pasos de Semana Santa (Museum van de Heilige Week)
De week voor Pasen zijn er grote processies in veel Spaanse steden, ook in Bilbao. Als toerist is het niet eenvoudig om zo’n processie te kunnen bijwonen. Het is heel druk en veelal zijn de hotels al van meer dan een jaar op voorhand volgeboekt. Dit museum geeft je de kans om de vele taferelen die rondgedragen worden te bewonderen. Op hun website kan je al een glimp opvangen van wat je te zien krijgt.
Meer informatie op http://museodepasosbilbao.com/
Als je met je gezicht naar de trap staat moet je de verste straat links nemen: Calle Libertad. Op het einde daarvan ga je naar rechts en dan kom je op het bekendste plein van de oude stad, de Plaza Nueva.
Plaza Nueva
Het plein dateert van het begin van de 19de eeuw maar ze hebben er meer dan 50 jaar aan gebouwd. Het resultaat mag zeker gezien zijn. Een bogengalerij met meer dan 60 bogen omgeven het plein. Bij regen wandel je droog, bij felle zon ben je beschermd. Dus een ideale handelsplaats waarbij de handelaars onder de arcaden zaten. Nu is er maar één marktdag meer en dat is op zondag. Nu is het vooral een plaats waar je iets gaat eten en drinken. Wil je genieten van een ruim assortiment aan Pintxos dan moet je hier zijn, de keuze is oneindig en dat weten er heel veel mensen. Dus best 's middags voor 13 uur een plaatsje bemachtigen.
Om de wandeling te vervolgen neem je er best ons detailkaartje bij want als je wat hebt gewandeld onder de arcaden dan ben je wellicht je oriëntatie kwijt. Zo kom je dan terug bij het theater.