Wist je dat Zagreb het belangrijkste economische politieke en culturele centrum van Kroatië is? In ruim 60 % van de economie van het land heeft Zagreb een aandeel. Sinds 1991 is het nog maar de hoofdstad, maar het lijkt alsof dat al véél langer zo is. Vroeger voor de omwentelingen, stond Zagreb nochtans flink in de schaduw van de voormalige hoofdstad Belgrado van het teloorgegane Joegoslavië.
Historische stadsdelen
In Zagreb heb je een boven- en benedenstad. De bovenstad (Gornji Grad) wordt gevormd door de delen Kaptol en Gradec. Je kan er heen met een tandradtreintje. Gradec staat vol met paleizen, kerken, musea
In de 19de eeuw breidde Zagreb uit met modernere stadsboulevards, met gebouwen die geënt waren op Oostenrijks-Hongaarse voorbeelden, met ook veel groen en promenades. Zo kreeg Zagreb ook een benedenstad (Donji Grad). Vele wijken kwamen hier tot stand na de verwoestende aardbeving in 1880. Een heropbouw drong zich hiermee op uiteraard.
Bezienswaardigheden in de bovenstad Gornji Grad
Hier loop je in middeleeuwse straatjes met plaveien bedekt. Wat je hier ziet dateert van het oude Zagreb, rond de 11de eeuw hier opgetrokken. Helaas is veel verdwenen door de drieste aardbeving in 1880. Het westelijke stadsdeel Gradec zal je onder meer de Kala Lotrscak laten zien, een toren uit de 13de eeuw. Loop je hier op de middag, hou dan rekening dat dan elke dag een kanonschot wordt afgevuurd. Een traditie sinds 1877.
Op het Trg Svetog Marka staat de St-Marcuskerk met op het dak de opvallende wapenschilden in mozaïektegels. Het ene met het kasteel stelt Zagreb voor. Het andere alludeert op het historische Kroatië (wit-rood dambord), Slavonië (boommarter) en Dalmatië (drie leeuwenfiguren). Verder moet je gezien hebben: het gebouw van het Kroatische parlement, en het gouvernementspaleis. Van de vroegere toegangspoorten tot Gradec is nog één overgebleven, de Stenen Poort (Kamenita Vrata) uit de 13de eeuw.
Het Kaptol is het andere stadsdeel in de bovenstad. Hier staat de machtige kathedraal. De sarcofaag van de in 1998 zalig verklaarde Kroatische held Alojzije Stepinac is een bezienswaardigheid die je zeker moet gezien hebben. Nog meer religieuze schoonheid biedt het aartsbisschoppelijk paleis.
Blikvanger onder de talrijke musea is het Fondacija Ivan Mestrovic. Deze beeldhouwer (1883-1962) geniet ook bekendheid in het buitenland.
Bezienswaardigheden in de benedenstad Donji Grad
De benedenstad heeft veel minder historische gebouwen. In dit deel van Zagreb tref je flink wat gereputeerde musea. Het Stadsmuseum (Muzej Grada Zagreba) is de moeite net als het Museum voor Kunst en Kunstnijverheid (Muzej Za Umjetnost i Obrt). Het Muzej Mimara is de donatie van een zakenman Mimara. Het biedt een zeer rijke verzameling kunst.
De benedenstad heeft een groene zone in de vorm van een hoefijzer. Het is een promenade die parken en pleinen verbindt. Het is eigenlijk nooit volledig voltooid. Andere bezienswaardigheden zijn het Archeologisch Museum, het Nationaal Theater.
Trg Bana Jelacica
Je tong moet flink wat bewegingen maken om de naam van dit centrale plein uit te spreken. Het vormt de verbinding tussen de beneden- en bovenstad sinds diep in de 19de eeuw. Het ruiterstandbeeld van Josip Jelacic zal je wellicht willen fotograveren. Hij is immens populair ten dele omdat hij erin slaagde Kroatië, Slavonië en Dalmatië te verenigen. Het beeld heeft een bijzonder verhaal. Het werd ontmanteld in 1947 en bij de onafhankelijkheid teruggezet, maar nu wees het zwaard van de kolonel in de richting van Belgrado, de nieuwe vijand. Later werd de richting nog eens gewijzigd, naar het zuiden. De richting van Krin, hoofdstad van de Servische republiek Krajina.
Rondom het plein staan gebouwen die architectuurliefhebbers zullen weten te pruimen. Art Nouveau, postmodernisme, Biedermaier stijl, je vindt het hier. Op dit plein voel je het tempo waarop Zagreb leeft. In een uithoek vind je de weg naar de dagdagelijkse markt Dolac.