'Een grootse symfonie van steen'
De kant van de Notre-Dame die het meest afgebeeld wordt is de rijkelijk versierde westgevel, die uitkijkt op het plein Parvis Notre-Dame - place Jean-Paul-II. Victor Hugo noemde deze gevel 'een grootse symfonie van steen'. Aan deze zijde bevinden zich ook de twee gigantische rechthoekige torens. Het is mogelijk deze torens te beklimmen. Deze torens zijn 69 meter hoog en boden een prachtig uitzicht over de stad. De toren beklimmen is nu niet meer mogelijk door de brand.
Ook staat de Notre-Dame bekend om haar waterspuwers. Deze werden al in de middeleeuwen aan de kathedraal toegevoegd. De waterspuwers zien er niet alleen mooi uit, ze zorgen er ook voor dat het regenwater niet langs de gevel naar beneden stroomt.
Als we het hebben over een 'symfonie' dan moeten we het ook hebben over het vroeg-18e eeuwse orgel aan de westmuur. Met z'n 6.000 pijpen, 110 registers en 5 manualen is dit orgel het grootste orgel van Frankrijk. Dit zou bij de brand niet beschadigd zijn door de vlammen, wel door rook en water maar is te restaureren.
Kerkschatten
In de Notre-Dame werden drie relikwieën van Christus bewaard: de doornenkroon, een stuk uit het kruis en één van de nagels waarmee Christus gekruisigd werd. De kathedraal is daarom voor veel christenen een belangrijke plek. Kanttekening is echter dat deze kerkschatten slechts één keer per jaar opengesteld worden voor het publiek, namelijk op Goede Vrijdag. Andere relikwieën zijn de tuniek van Lodewijk de Heilige en een fragment van zijn kaakbeen en één van zijn ribben. De belangrijke kerkschatten werden gevrijwaard van de brand.
Een historische kathedraal met een rijke geschiedenis
De Notre-Dame heeft een groot aantal belangrijke historische gebeurtenissen zien plaatsvinden. Tijdens de Franse Revolutie werd de kathedraal tijdelijk omgedoopt tot 'Tempel van de Rede'. In deze periode werden veel kunstwerken uit de Notre-Dame gestolen of zelfs vernietigd. Vanaf 1801 werd de Notre-Dame weer gebruikt voor het houden van missen. In 1804 kroonde Napoleon zichzelf tot Keizer der Fransen in de Notre-Dame Parijs. Ook vinden er vandaag de dag nog steeds staatsbegrafenissen plaats.
Niet alleen de kathedraal zelf, maar ook de plek waarop de Notre-Dame gebouwd is, is van historische waarde. Hier stond ooit de Gallo-Romeinse Jupitertempel, waarvan je nu nog steeds 12 originele stenen kan terugzien in de fundamenten van de Notre-Dame. In de 4e eeuw stond er een kerk en in de 6e eeuw werd er een basiliek gebouwd, die tot in de 12e eeuw is blijven staan... zij het dan als ruïne. Het is deze ruïne die in 1163 werd vervangen door de Notre-Dame, één van de pronkstukken van de Franse gotiek en een voorbeeld van religieuze architectuur in heel Europa.